Παθήσεις των τριχών

Οι παθήσεις των τριχών είναι διάφορων ειδών και αφορούν είτε ποσοτικές διαταραχές (αλωπεκία - υπερτρίχωση), είτε αλλαγή του χρώματος (αλφισμός, λεύκη κτλ.), είτε διαταραχή της δομής της τρίχας είτε άλλου είδους ανωμαλίες που οφείλονται σε κληρονομικά ή επίκτητα αίτια.
Διάγνωση των νοσημάτων του τριχωτού της κεφαλής.

Η διαγνωστική και αιτιολογική διαλεύκανση ενός προβλήματος της τριχοφυΐας στηρίζεται:
1.    Στην κλινική εξέταση του αρρώστου.
2.    Στο ιστορικό του.
3.    Στον εργαστηριακό έλεγχο (γενική αίματος, σίδηρος ορού, έλεγχος θυρεοειδούς, έλεγχος ανδρογόνων κτλ.).
4.    Στη βιοψία του δέρματος.
5.    Στην εξέταση δείγματος τριχών (τριχορριζόγραμμα κτλ.).

Ταξινόμηση των νόσων των τριχών
Οι νόσοι των τριχών μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες ομάδες:
1)  Σε νόσους που αφορούν τη δυσπλασία και τη δυ¬στροφία των τριχών, δηλαδή τη μη ομαλή και μη φυσιο¬λογική διάπλαση και ανάπτυξη τους. Οφείλονται σε αιτίες που υπάρχουν ήδη από τη γέννηση του ατόμου ή εμφανί¬ζονται αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής του, συνή¬θως από τραυματισμό των τριχών με βούρτσες, παρατεταμένη εφαρμογή υψηλής θερμοκρασίας στα μαλλιά, π.χ. με «μπιστολάκι», αποχρωματισμό ή ραφή τους,
2)    Σε νόσους που αφορούν αλλοιώσεις του χρώματος των τριχών.
Το χρώμα των τριχών οφείλεται στη μελανίνη, που είναι μια χημική ουσία που συντίθεται από κύτταρα της επιδερ¬μίδας και την προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία. Η λεύκανση των τριχών στη γεροντική ηλικία αποτελεί φυσιολογικό φαινόμενο και οφείλεται κυρίως σε απώλεια της μελανίνης. Πρόωρη ή απότομη λεύκανση των τριχών οφείλεται σε κληρονομούμενα, επίκτητα αίτια ή σε άγνω¬στους λόγους. Υπάρχουν έξι μορφές αλλοίωσης του χρώ¬ματος των τριχών: η ερυθροτριχία, η ετεροχρωμία, η λευκοτριχία, η πολίωση, η λεύκανση και η πρόωρη λεύκανση των τριχών.
3)    Σε νόσους που αφορούν την πυκνότητα των τριχών τον αριθμό, δηλαδή το πάχος και το μήκος των τριχών. Χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες, στην υπερτρίχωση και στις αλωπεκίες.
    α)Υπερτρίχωση είναι η αύξηση των τριχών σε αριθμό, πάχος ή μήκος περισσότερο του φυσιολογικού.
    β) Αλωπεκία είναι η πλήρης έλλειψη ή η αραίωση των τριχών της κεφαλής ή του σώματος, λόγω πτώσης τους ή μη γέννησης τους.

Πυοδερματίτιδες

Πυοδερματίτιδα λέγεται η φλεγμονή του δέρματος και των εξαρτημάτων του, που οφείλεται σε εξωγενή μόλυνση από διάφορα είδη μικροβίων, κυρίως σταφυλόκοκκους, στρεπτόκοκκους και σπανιότερα από κορυνοβακτηρίδια, ψευδομονάδες, πρωτείς κ.ά.
Το δέρμα του ανθρώπου φιλοξενεί πολλά είδη μικροβίων (μικροβιακή χλωρίδα), τα οποία δεν του προξενούν νόσο. Νόσος δημιουργείται, όταν μεγαλώνει η λοιμογόνος δύναμη των μικροβίων, ή όταν μειώνεται η αντίσταση του οργανισμού. Τα μικρόβια συνήθως προσβάλλουν το δέρμα από έξω προς τα μέσα και σπανιότερα από μέσα προς τα έξω, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις σηψαιμίας.
Η κλινική εικόνα της πυαδερματίτιδας εμφανίζει μεγάλη ποικιλία, ανάλογα με το είδος του μικροβίου, την εντόπιση αλλά και την ανοσολογική κατάσταση του ατόμου. Γενικά, οι στρεπτόκοκκοι έχουν την τάση να δημιουργούν επιφανειακές και εκτεταμένες βλάβες, ενώ αντίθετα οι σταφυλόκοκκοι προσβάλλουν τα βαθύτερα τμήματα του δέρματος και τα εξαρτήματα του. Αρκετές φορές συνυπάρχουν και τα δύο μικρόβια.
Το επίπεδο του δέρματος και ο ιστός στον οποίο εντοπίζεται η φλεγμονή δημιουργούν τις διάφορες κλινικές εικόνες που φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί,

Νόσος                          Εντόπιση φλεγμονής
Κήριο                            Επιδερμίδα
Ερυσίπελας                 Λεμφαγγεία
Φλεγμονή                     Λεμφαγγεία μεγάλης περιοχής
Θυλακίτιδα                  Επιφανειακό τμήμα θυλάκου τριχός
Δοθιήνας                      Εν τω βάθει τμήμα τμήμα θυλάκου τριχός
Ψευδάνθρακας           Εν τω βάθει τμήμα τμήμα θυλάκου τριχός
Ιδραδενίτιδα                Εν τω βάθει τμήμα θυλάκου τριχός ιδρωτοποιών οδυνών


Θυλακίτιδα
Είναι η φλεγμονή του τριχικού θυλάκου και οφείλεται σε σταφυλόκοκκο. Παρουσιάζεται σε οποιοδήποτε τριχωτό σημείο του σώματος. Ανάλογα με την ανατομική θέση που εκδηλώνεται η λοίμωξη, διακρίνουμε της εξής μορφές θυλακίτηδας:
Δοθιήνας
Ο δοθιήνας είναι μορφή εν τω βάθει θυλακίτιδας, που οφείλεται στο χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο και χαρακτηρίζεται από έντονα τοπικά φλεγμονώδη φαινόμενα, τα οποία καταλήγουν σε σχηματισμό πύου και νέκρωση.
Ψευδάνθρακας
Μερικές φορές αθροίζονται πολλοί δοθιήνες σε μικρή δερματική περιοχή. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως ψευδάνθρακας και εντοπίζεται κυρίως στον αυχένα των ανδρών. Τα αίτια και η εξέλιξη είναι ίδια με αυτά του δοθιήνα, με τη διαφορά ότι η κατάσταση είναι πιο επώδυνη.
Δοθιήνωση λέγεται η συνεχής εμφάνιση δοθιηνών σε κάποιο άτομο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Πιο αναλυτικά:
•    Το μολυσματικό κηρίο προκαλείται από σταφυλόκοκκους και στρεπτόκοκκους. Είναι μεταδοτική δερματοπάθεια, χαρακτηρίζεται από φυσαλίδα-φλύκταινα-εφελκίδα. Η πρόγνωση της νόσου είναι καλή.
•    Το ερυσίπελας είναι εμπύρετη δερματοπάθεια που οφείλεται στο β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο. Παρατηρείται πυρετός, εξάνθημα, οίδημα, φυσαλίδες και πομφόλυγες.
•    Η θυλακίτιδα είναι φλεγμονή του τριχωτού θυλάκου και οφείλεται σε σταφυλόκοκκο. Υπάρχουν δυο μορφές, η επιπολής θυλακίτιδα και η εν τω βάθει θυλακίτιδα.
•    Ο δοθιήνας είναι μορφή εν τω βάθει θυλακίτιδας που οφείλεται σε χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο.
•    Ο ψευδάνθρακας είναι η κατάσταση στην οποία αθροίζονται πολλοί δοθιήνες σε μικρή περιοχή του δέρματος, ενώ δοθιήνωση είναι η συνεχής εμφάνιση δοθιηνών σε κάποιο άτομο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
•    Η θεραπεία σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται με τη χορήγηση αντιβιοτικών.

 Δερματοφυτιάσεις
Οφείλονται στα δερματόφυτα, μύκητες που προσβάλλουν το δώμα τις τρίχες και τα νύχια. Οι δερματοφυτιάσεις ταξινομούνται με βάση την εντόπιση τους στο σώμα του ασθενούς σε :
•    Δερματοφυτιάσεις του τριχωτού της κεφαλής.  Ανάλογα με το είδος του υπεύθυνου μύκητα, διακρίνονται σε μικροσπορίες, τριχοφυτίες και άχωρα.
•    Δερματοφυτιάσεις του ψιλού (άτριχου) δέρματος.  Προσβάλλουν όλες τις ηλικίες.  Μπορούν να εμφανιστούν με τη μορφή πλάκας, σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος που δεν καλύπτεται από τρίχες.  Στην επιφάνεια της πλάκας υπάρχουν λέπια, ενώ στην περιφέρεια παρατηρούνται μικρές φυσαλίδες.
•    Δερματοφυτιάσεις των μηροβουβωνικών πτυχών.
•    Δερματοφυτιάσεις των μεσοδακτύλιων πτυχών.
•    Ονυχομυκητιάσεις ποδιών και χεριών.
 Φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής
Η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής αποτελεί ακόμη και σήμερα συχνό νόσημα και προκαλεί πρόβλημα δημόσιας υγείας, Περιορίζεται στο κεφάλι, σπανίως όμως είναι δυνατό να επεκταθεί στο γένι ή και σε άλλες περιοχές, Στο κεφάλι, οι φθείρες αποικίζουν περισσότερο στην ινιακή και οπισθωτιαία χώρα (πίσω υπό τα αυτιά).
Παρουσιάζεται με τη μορφή μικρών επιδημιών, που ξεκινούν κυρίως από παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία και μεταδίδεται σε μεγαλύτερες ομάδες πληθυσμού, κυρίως με κοινόχρηστα είδη, όπως βούρτσες, χτένες μαλλιών, καπέλα κ.α. Στη μετάδοση συντελεί επίσης και το επίπεδο καθαριότητας του ατόμου.
Οφείλεται στην ψείρα του τριχωτού της κεφαλής (pediculus capitis), ένα επίμηκες γκριζόασπρο άπτερο (χωρίς φτερά) έντομο, μήκους 3-4 χιλ„ με πόδια κατάλληλα να προσκολλώνται στις τρίχες της κεφαλής και πολύ σπάνια στο γένειο. Το θηλυκό ζει περίπου ένα μήνα και γεννά 7-10 αυγά (κόνιδες) ημερησίως, τα οποία προσκολλά στερεά στις τρίχες. Σε 8 περίπου μέρες εξέρχονται οι νύμφες (στάδια εξέλιξης των εντόμων: αυγά-προνύμφες-νύμφες-έντομα) που χρειάζονται άλλες 8 ημέρες για να γίνουν τέλεια έντομα.
Οι ψείρες τρέφονται αποκλειστικά με το αίμα των διάφορων θηλαστικών, στα οποία παρασιτούν.

Απλή πιτυρίαση τριχωτού κεφαλής
Πιτυρίαση (κοινώς πιτυρίδα) ονομάζεται η πτώση των κυττάρων της κεράτινης στιβάδας της επιδερμίδας του κεφαλιού σε μεγαλύτερο βαθμό από το φυσιολογικό, χωρίς κλινικό σημείο φλεγμονής και μπορεί μερικές φορές να συνυπάρχει με σμηγματόρροια ή αραίωση των μαλλιών.
Η πιτυρίαση παρατηρείται σπάνια στα παιδιά, ενώ αποτελεί συχνό εύρημα κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Στη χώρα μας είναι αρκετά συχνή, χωρίς όμως να μπορεί η συχνότητα αυτή να προσδιοριστεί με βεβαιότητα αριθμητικά, αφού η πιτυρίδα, η σμηγματορροΐκή δερματίτιδα και η ήπια μορφή ψωρίασης του τριχωτού της κεφαλής έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τους την απόπτωση των λεπιών. Στις περιπτώσεις αυτές, το λέπια δεν πέφτουν εύκολα και δεν καταλαμβάνουν ολόκληρη την επιφάνεια του δέρματος αλλά παρουσιάζονται κατά πλάκες.
Διακρίνεται στην ξηρή πιτυρίδα, όταν υπάρχουν ξηρά λέπια και στη λιπαρή πιτυρίδα, όταν υπάρχει λίπος από την έκκριση των σμηγματογόνων αδένων. Αν η ξηρή πιτυρίδα δεν καταπολεμηθεί, θα εξελιχθεί σε λιπαρή. Στη λιπαρή πιτυρίδα δημιουργείται στρώμα λίπους στο τριχωτό της κεφαλής, με αποτέλεσμα ερεθισμούς, κνησμό και θανή πτώση των μαλλιών.

Posted in: ασθενειατωνμαλλιων